Terwijl we zondagmorgen al de Formule 1 GP van Japan hebben om naar uit te kijken, begint drie uur later ook het derde seizoen in de Formula E. Alle grappen en opmerkingen van traditionele autosportfans ten spijt zijn de twee afgelopen twee seizoenen erg interessant geweest en zit het kampioenschap flink in de lift. In dit artikel een voorbeschouwing en een beetje uitleg over het kampioenschap.
Ik geef het toe: het was even wennen, autoracen met RC-geluid en tussendoor de hele auto wisselen omdat de batterijen leeg waren. Maar als je de serie een paar races de kans geeft blijkt het nog best spannend te zijn. In het beginseizoen had iedereen ongeveer dezelfde auto met dezelfde motor en kwam het vooral op afstellen en het leren kennen van de systemen aan. Vorig seizoen mochten teams en fabrikanten voor het eerst kiezen tussen zelf een aandrijflijn ontwikkelen of van de plank kopen. Lucas di Grassi en Sebastien Buemi hielden het tot in de laatste race in Londen spannend: terwijl Renault overduidelijk de snelste auto had, was Abt Audi dankzij een zuinig en efficiënte aandrijflijn een onverwacht sterke tegenstander. Na een zwaar bevochten seizoen waren uiteindelijk de punten voor de snelste ronde doorslaggevend: de Zwitser won met maar twee punten voorsprong op de Braziliaan. Robin Frijns zette in een verouderde Andretti een aantal bemoedigende resultaten neer, met een onverwachte podiumplaats in Maleisië als hoogtepunt.
Het kampioenschap bleef door de goedkopere opzet en het snelle succes van Renault, Audi en Citroën niet onopgemerkt in de automobielindustrie en naast de reeds betrokken merken hebben dit seizoen ook Jaguar en BMW zich gemeld. Volvo denkt er inmiddels over in 2017 Polestar als team in te schrijven en vanmorgen bereikte ons het bericht dat ook Mercedes een optie heeft genomen op een FE-entry in 2018. In datzelfde jaar zal de batterij-leverancier ook wisselen: Mclaren neemt dan het stokje over van Williams Advanced Engineering. Op dit moment is de power-output van een FE auto 200 Kw (272pk) in kwalificatietrim, dat moet stijgen naar 295 pk in 2017 en 335 pk in 2018. Of datzelfde aantal pk’s ook in racetrim gehaald kan worden is nog niet bekend, op dit moment worden de auto voor een race op 227pk output afgeregeld. Enige wijziging die dit jaar al op de rol staat is een meer futuristische voorvleugel
foto: fiaformulae.com
In hetzelfde weekend van de Formula E rijdt ook een nieuwe autonome raceklasse: de RoboRace. Investeerder Kinetik liet ontwerper Daniel Simon de auto ontwerpen, die met behulp van een supercomputer van Nvidia in staat zouden moeten zijn om volledig autonoom hun rondjes te rijden en 300 km/h moeten kunnen halen. Wanneer Roborace dit seizoen zijn debuut maakt, welke fabrikanten verder zijn aangehaakt en welke partners Kinetik heeft kunnen ronselen is 5 dagen voor de start van de eerste race nog niet bekend.
Evolutie versus Revolutie
Een opvallend bericht wat voorbijkwam is dat Donington Park in de toekomst niet meer als testcircuit wordt gebruikt. Veel teams zien de officiële testdagen in Donington Park als verplicht nummer en niet representatief voor het komende seizoen. Ze proberen liever nieuwe onderdelen en software uit in plaats van serieus aan snelle rondjes te werken (al sneuvelden er dankzij Buemi en Jean Eric Vergne opnieuw baanrecords). In de 15 dagen prive-testen die nog volgden verhuizen veel teams naar Guadix en Calafat in Spanje. Hoewel deze twee banen veel kleiner en afgelegener zijn, is het karakter goed te vergelijken met de stratencircuits waar de FE altijd op racet. Dat men Donington ooit uitkoos had meer te maken met de partnership met sponsor DHL en de aanwezigheid van East Midlands Airport, van waar bijna alle teams hun logistieke operaties richting de races planden
Ondertussen valt het deelnemersveld een beetje uiteen in succesverhalen die nu doorontwikkeld worden, versus nieuwkomers en minder geslaagde ideeën die iets nieuws moeten proberen. Renault had vorig jaar een schot in de roos door een Zytek motor te koppelen aan een ultralichte versnellingsbak van carbon. Het ding had maar twee versnellingen: de 1 voor wegrijden en langzame bochten, de 2 voor de rest. Het bleek qua pure snelheid de beste keus, al liepen de batterijen wat snel warm in tropische omstandigheden. Fabrieksteam e.Dams heeft dan ook nauwelijks wijzigingen gedaan en ook het team van kampioen Buemi en Nicolas Prost is intact gebleven. De Renault aanpak heeft echter zoveel stof doen opwaaien dat flink veel componenten bij de concurrentie gaan opduiken.Het beste voorbeeld komt nota bene uit eigen land.
Vorig jaar had Citroen in de DS Virgin auto’s twee motoren geïnstalleerd in een Direct Drive systeem zonder versnellingsbak, maar de zuinigheid en acceleratie werden tegengewerkt door het hogere gewicht en vooral verstoringen in de rembalans, waardoor het seizoen van de Fransen nogal wisselvallig verliep. Nu hebben ze grotendeels de richting van Renault gevolgd met een enkele motor met een lichtere carbon behuizing, plus dezelfde twee-versnellingsbak als Renault. Sam Bird is aan boord gebleven en wordt nu gekoppeld aan drievoudig WTCC-kampioen Jose Maria Lopez. De Argentijn is dan wel bekend geworden als toerwagenracer, maar reed tot met 2006 ook in de opstapklassen van de F1, testte onder meer voor Renault F1 en leek met US F1 ook zijn entree in de F1 te maken, tot dat team failliet was verklaard voor er überhaupt gereden was. Dit is zijn terugkeer in open wheelers. Daarmee blijft er maar één team over dat nog in DirectDrive gelooft: NextEv. De Chinezen vielen van de hemel naar de hel vorig jaar toen hun concept te zwaar en te langzaam bleek om met meer koppel of verbeterde zuinigheid goed te maken. Pas in de laatste races konden Nelson Piquet Jr en Oliver Turvey zich vooraan laten zien, Beide coureurs zijn gebleven voor dit jaar, en hebben de beschikking over kleinere en lichtere motoren van OmniGear die net als Renault gebruik maken van carbon-casings om gewicht te verminderen
Nieuw bloed
Dat Aguri verkocht is was al een tijd bekend. De Chinese sportmartkeringreus SECA kocht het worstelende FE-team op, doopte het om naar Techeeta en kocht meteen de Renault aandrijflijn. Thuisrijder Qing Hua Ma wordt gekoppeld aan Jean Eric Vergne, die van DS Virgin is overgekomen. Daarmee is Vergne een gevaarlijke outsider geworden de titel. Jaguar kondigde ook al aan de sprong te wagen, ze gaan een partnerschap aan met Williams Engineering. De basis is de aandrijflijn van Mahindra van vorig jaar met vierversnellingsbak, die gedurende het seizoen vooral softwarematig verbeterd zal worden. In feite dus dezelfde aanpak als Andretti vorig jaar: kijken hoe ver je komt met een pakket van een jaar oud. “Als we dit jaar al vroeg een race winnen, is er iets goed mis” was dan ook het ironische commentaar van FE debutant Mitch Evans. Na enkele tests koos Jaguar voor de Kiwi en Adam Carroll als vertegenwoordigers. Voor Evans zal de stap vanuit GP2 misschien iets makkelijker zijn dan voor Carroll, die de laatste jaren in de British GT zijn conditie op peil hield.
De opvallendste nieuwe speler is echter geen merk, maar een toeleverancier. Magneti Marelli, dat voor Ferrari, Sauber en STR al de hybride systemen in de F1 motoren ontwerpt, stapt in de FE als leverancier voor drie teams. Mahindra verkoopt zijn “oude” aandrijflijn aan Jaguar en zet in op een nieuw concept dat door de Italianen geleverd wordt: twee kleinere motoren op dezelfde aandrijfas in hetzelfde carbon casing met de twee-bak setup die Renault en DS ook gebruiken. Het zou het hele pakket vooral efficiënter en zuiniger moeten maken, en het zou vanwege gewichtsvermindering en kleinere radiatoren ook minder drag moeten reduceren. Nick Heidfeld is aangebleven bij het team en krijgt gezelschap van F3 veteraan Felix Rosenquist, die de afgelopen maanden o.a. in de Indy Lights en de GT’s racete.
De Mahindra-aandrijflijn is tevens verkocht aan Dragon Racing. De Amerikanen waren vorig seizoen klant bij Venturi, maar zijn nu een partnerschap aangegaan met supercar merk Faraday Future. Coureurs Loic Duval en Jerome d’Ambrosio zijn aangebleven. Het derde team dat Magneti Marelli techniek gebruikt is Andretti. Het team is inmiddels een partnerschap met BMW aangegaan, dat fabriekscoureur Antonio Felix da Costa van Aguri overhevelde naar Andretti. Hoewel de Amerikanen wel de motoren van MM hebben, kiezen ze nog steeds voor een motor/bak setup die ze al sinds 2014 gebruiken. Enige verschil is dat ook Andretti voor een twee-bak van carbon gaat. Robin Frijns is aangebleven als coureur en zal voor het tweede achtereenvolgende jaar in de FE meerijden, hopelijk kan hij weer ergens een verrassing uit de hoge hoed toveren.
Vorsprung durch Data
Daarmee blijven er nog twee teams over. Ook Venturi is overgeschakeld op de “lichte tweebak” setup, maar is verrassend genoeg overgestapt op een Mclaren aandrijflijn, die door gebruik van carbon weliswaar lichter is en voorzien van een nieuwe inverter, maar verder nog steeds het oude Year One design heeft. Veteraan Stephane Sarrazin wordt dit seizoen vergezeld voor ex-toerwagenracer Maro Engel, die na stints in de DTM en V8 Supercars drie jaar in diverse Gt-klassen en Endurance klassen vertoefde.
Abt Schaeffler is de meest conservatieve leerling in de klas. De E-tron technologie die door Audi beschikbaar werd gesteld bleek in de praktijk zo zuinig dat er alleen op basis van software verbeteringen moesten worden aangebracht. Iets waar Abt wel ervaring mee heeft, want volgens engineer Mark Preston verschilde de auto waarmee Di Grassi het laatste weekend in Londen begon “als dag en nacht” van de wagen waarmee ze in Beijing begonnen. Het is niks baanbrekends, het is gewoon meer werk. Je kan de hardware niet meer veranderen, maar je moet sofwarematig slimmer nadenken over hoe je je energiereserves gebruikt per circuit.
Dat heeft Abt zo goed in kaart dat ze de bestaande drieversnellingsbak van Schaeffler alleen lichter hebben gemaakt en voor de rest op software updates vertrouwen.
Kalender Formula E 2016-2017
1 Hong Kong ePrix – 9 October 2016
2 Marrakesh ePrix – 12 November 2016
3 Buenos Aires ePrix – 18 February 2017
4 Mexico City ePrix – 1 April 2017
5 Monaco ePrix – 13 May 2017
6 Paris ePrix – 20 May 2017
7 Berlin ePrix – 10 June 2017
8 Brussels ePrix – 1 July 2017
9 New York ePrix Race 1 – 15 July 2017
10 New York ePrix Race 2 – 16 July 2017
11 Montreal ePrix Race 1 – 29 July 2017
12 Montreal ePrix Race 2 – 30 July 2017
Vergeleken met vorig jaar zijn het begin en het slot flink op de schop gegaan. Beijing, Putrajaja en Punta del Este zijn geschrapt. Het seizoen wordt nu komend weekend in Hong Kong afgetrapt, de tweede race vindt plaats op het WTCC-circuit van Marrakesh. Buenos Aires en Mexico zijn gebleven en Monaco keert na een jaar afwezigheid weer terug. Ook Parijs en Berlijn blijven, Brussel organiseert 1 juli de eerste Belgische ePrix. De double header in Londen is geschrapt, het seizoen wordt nu afgesloten met twee dubbele races in Noord Amerika. New York op 15 en 16 juli en Montreal op 29 en 30 juli.
Op TV zal de klasse zowel te volgen zijn via Ziggo Sport (Ziggo Sport Select en Racing kiezen alleen de race, Ziggo Sport Extra1 het complete pakket) als via Eurosport (vorig jaar alleen Eurosport Duitsland, maar deze deal is uitgebreid). Tevens zijn de races meestal vrij snel beschikbaar via het Youtube kanaal van de organisatie.
– Start Formula E race – zondag 9 oktober10 uur (Ziggo Sport / Eurosport
Voor wie nog een review van vorig seizoen wil zien: hieronder een filmpje van het officiële YT-kanaal
Alles weten over Formule 1 in 2022?
Hier, op GP Pits brengt Formule 1 nieuws eneen F1 Magazine F1-seizone 2021 lees je alles over de races, voorbeschouwingen, nabeschouwingen en het brekende nieuws.
Op ons gratis forum lees je alles over formule 1 en nog veel meer. Meld je gratis aan en neem deel aan discussies over de mooiste sport van de wereld!